قرآن از میان انبیای الهی تنها نام ۲۵ نفر را ذکر میکند، بدین قرار آدم، نوح، ادریس، هود، صالح، ابراهیم، لوط، اسماعیل، الیسع، ذوالکفل، الیاس، یونس، اسحق، یعقوب، یوسف، شعیب، موسی، هارون، سلیمان، داود، زکریا، یحیی، عیسی، و محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ درود خدا برهمه آنها.
قرآن به برخی از انبیا با کنایه اشاره میکند مثلاً: «فوجدا عبداً من عبادنا آتیناهُ من لدنا علما». [۱۰]
مفسرین معتقدند که این پیامبر که با موسی ملاقات کرد حضرت خضر بود که این آیه بطور کنایه از او یاد کرده است.
امّا اسامی پیامبرانی که نام آنها در قرآن آمده است به شرح ذیل است:
← حضرت آدم
حضرت آدم اولین انسان و مخلوق خداوند است که خداوند از او به عنوان یکی از پیامبران خویش در قرآن یاد میکند:
«إِنَّ اللَّهَ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِیمَ وَ آلَ عِمْرانَ». [۱۱]
← حضرت ادریس
ادریس نیز یکی از انبیای بزرگ الهی است که نام او در قرآن مکرراً آمده و به نبوت او تصریح شده است:
«... وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِدْرِیسَ إِنَّهُ کانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا». [۱۲]
← حضرت ابراهیم
نام حضرت ابراهیم ـ علیه السّلام ـ نیز در قرآن و در آیات زیادی تکرار شده است:
«... فَقَدْ آتَیْنا آلَ إِبْراهِیمَ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ وَ آتَیْناهُمْ مُلْکاً عَظِیماً». [۱۳]« وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِبْراهِیمَ إِنَّهُ کانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا...» [۱۴].
نام حضرت ابراهیم ۷۹ بار در قرآن آمده است.
← حضرت اسماعیل
حضرت اسماعیل فرزند حضرت ابراهیم است. او نیز یکی از انبیای بزرگ الهی است که نامش در قرآن به کرات آمده، حضرت اسماعیل از اجداد پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ میباشد که نسب پیامبر اکرم از اسماعیل به ابراهیم میرسد.
«... وَ اذْکُرْ فِی الْکِتابِ إِسْماعِیلَ إِنَّهُ کانَ صادِقَ الْوَعْدِ...»؛ [۱۵]« وَ أَوْحَیْنا إِلی إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ...»؛ [۱۶]
بر اساس این آیه او از پیامبران بزرگ الهی بوده و نامش در قرآن دوازده بار تکرار شده است.
← حضرت اسحاق
حضرت اسحاق فرزند دوم حضرت ابراهیم که نامش در قرآن به عنوان یکی از پیامبران خداوند آمده است و چهارده بار تکرار شده است:
«وَ بَشَّرْناهُ باِسْحاقَ نَبِیًّا مِنَ الصَّالِحِینَ». [۱۷]
← حضرت الیاس
الیاس نیز از انبیای الهی است که در قرآن یاد شده است. دو بار نامش در قرآن تکرار شده.
آیه اول به پیامبری او تصریح دارد: «وَ إِنَّ إِلْیاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِینَ»؛ [۱۸]« وَ زَکَرِیَّا وَ یَحْیی وَ عِیسی وَ إِلْیاسَ کُلٌّ مِنَ الصَّالِحِینَ»؛ [۱۹]
الیاس در بین قوم یهود نبوت داشت و شهرهای مختلف را برای تبلیغ دین حق سیر نمود.
← حضرت الیسع
الیسع، نام یکی از انبیای الهی است، او جانشین الیاس نبی است که به امر خدا الیاس او را جانشین خود در میان قوم یهود نمود:
« وَ إِسْماعِیلَ وَ الْیَسَعَ وَ یُونُسَ وَ لُوطاً وَ کلاًّ فَضَّلْنا عَلَی الْعالَمِینَ»؛ [۲۰]« وَ اذْکُرْ إِسْماعِیلَ وَ الْیَسَعَ وَ ذَا الْکِفْلِ وَ کُلٌّ مِنَ الْأَخْیارِ». [۲۱]
← حضرت ایوب
ایوب که داستان صبر او بهترین الگو برای شناخت انسانیت است، از انبیای یادشده در قرآن است. در هشت آیه داستان حضرت ایوب ذکر شده و در چهار آیه نام آن حضرت آمده است: « وَ اذْکُرْ عَبْدَنا أَیُّوبَ إِذْ نادی رَبَّهُ...»؛ [۲۲]« وَ أَوْحَیْنا إِلی إِبْراهِیمَ وَ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الْأَسْباطِ وَ عِیسی وَ أَیُّوبَ وَ...». [۲۳] [۲۴] [۲۵]
← حضرت داود
حضرت داود که فرزند او نیز از انبیای بزرگ است، نامش در قرآن آمده است و دارای سرودهها و مضامین معنوی بوده و صدایش بسیار سوزناک بوده در قرآن کریم شانزده بار نام داود آمده است:
« وَ لَقَدْ فَضَّلْنا بَعْضَ النَّبِیِّینَ عَلی بَعْضٍ وَ آتَیْنا داوُدَ زَبُوراً»؛ [۲۶]« یا داوُدُ إِنَّا جَعَلْناکَ خَلِیفَةً فِی الْأَرْضِ فَاحْکُمْ بَیْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ». [۲۷]
← حضرت ذو الکفل
نام ذو الکفل در قرآن و در آیه ۸۵ سوره انبیا آمده است. دوران نبوت او بعد از سلیمان بوده است:
«وَ إِسْماعِیلَ وَ إِدْرِیسَ وَ ذَا الْکِفْلِ کُلٌّ مِنَ الصَّابِرِینَ»؛ [۲۸]
گفته شده او هرگز عصبانی و ناراحت نشده است با اینکه در بین بنیاسرائیل بود، که تمام پیامبران را اذیت و آزار مینمودند، لذا قرآن به صراحت از او به عنوان یکی از صابران بزرگ نام میبرد: « وَ اذْکُرْ إِسْماعِیلَ وَ الْیَسَعَ وَ ذَا الْکِفْلِ...». [۲۹]
← حضرت زکریا
یکی از انبیای بزرگ الهی است که قرآن از او به نیکی یاد کرده است. [۳۰]نام حضرت زکریاهفت بار در قرآن آمده است: «و زکریا و یحیی و عیسی و الیاس کل من الصالحین». [۳۱]
او کفیل مریم بود و مریم یکی از بانوان بزرگی است که خداوند به او فرزندی را کرامت نمود.
← حضرت سلیمان
سلیمان، فرزند حضرت داود و یکی از انبیایی است که داستان او در قرآن و در سوره نمل و برخی از آیات دیگر آمده است: هفده بار نام سلیمان بن داود در قرآن تکرار شده است:
«و قد آتینا داود و سلیمان علماً». [۳۲]
← حضرت شعیب
شعیب، نام پیامبری است که خداوند متعال در قرآن نام او را آورده که حضرت موسی با یکی از دختران او ازدواج نموده است، او معاصر حضرت موسی و قبل از بعثت حضرت موسی، پیامبر بوده است: «و الی مدین اخاهم شعیباً...» [۳۳]
نام حضرت شعیب، ده بار در چهار سوره و ده آیه آمده است.
← حضرت صالح
صالح نام پیامبری است که قومش به او ظلم کردند و ناقه صالح معروف است که گرفتار عذاب الهی شدند.
چندین بار نامش در قرآن تکرار شده است: «و قالوا یا صالح ائتنا بما تعدنا ان کنت من المرسلین». [۳۴]
← حضرت عیسی
عیسی نام پیامبر بزرگی است که در کودکی نبوت خود را در گهواره اعلام کرد، نام مادرش مریم است. او آخرین پیامبر اولوالعزم از قوم بنیاسرائیل است، قریب به سی مرتبه نام عیسی در قرآن آمده است و مریم نام یکی از سورههای قرآن میباشد که در آن داستان حضرت عیسی و زکریا و مادرش آمده است.
نبوت عیسی قبل از پیامبر خاتم بوده است، قوم مسیح و مسیحیان امروز مدعی تبعیت از او را دارند: «و آتینا عیسی بن مریم البینات و ایدنا بروح القدس» [۳۵]«و اوحینا الی ابراهیم و اسمعیل و اسحق و یعقوب و الاسباط و عیسی و ایوب و یونس و هارون و سلیمان». [۳۶]
← حضرت لوط
لوط، پیامبری که گرفتار قومی فاسق و فاسد بود و معاصر با حضرت ابراهیم خلیل است، و با آن حضرت نسبت فامیلی نیز دارد.
ملائکهای که برای ابراهیم بشارت فرزند را آوردند، برای عذاب قوم لوط نیز مأمور بودند. نام لوط در قرآن ده بار ذکر شده است:
«و ان لوطاً لمن المرسلین» [۳۷]«و لما جائت رسلنا لوطا سیء بهم و ضاق بهم ذرعاً». [۳۸]
← حضرت موسی
حضرت موسی یکی از از انبیای بزرگ الهی است که قوم یهود مدعی تبعیت او را دارند نام موسی در قرآن بیش از پیامبران دیگر آمده است. قصه او و قومش بنیاسرائیل در قرآن مکرراً آمده است در ۳۴ سوره و حدوداً ۱۴۳ آیه نام حضرت موسی را ذکر کرده است.
← حضرت نوح
حضرت نوح اولین پیامبر اولوالعزم است که دارای شریعت و کتاب آسمانی بوده است.
نام او در قرآن ۴۵ بار ذکر شده است، طوفان نوح از حوادث مهم تاریخ آفرینش است: «انا اوحینا الیک کما اوحینا الی نوح...». [۳۹]
← حضرت یحیی
یحیی فرزند زکریای نبی است که گرفتار قوم بنیاسرائیل بوده و به دست آنها کشته شد. (و با حضرت عیسی پسرخاله بود) و قرآن نام یحیی را در پنج آیه ذکر کرده است: « فَنادَتْهُ الْمَلائِکَةُ وَ هُوَ قائِمٌ یُصَلِّی فِی الِْمحْرابِ أَنَّ اللَّهَ یُبَشِّرُکَ بِیَحْیی مُصَدِّقاً بِکَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَ سَیِّداً وَ حَصُوراً وَ نَبِیًّا مِنَ الصَّالِحِینَ». [۴۰]
← حضرت یعقوب
یعقوب نواده حضرت ابراهیم و به اسرائیل معروف است.
نام او در قرآن چهارده بار آمده است. مژده رسالت او از تولد اسحق به ابراهیم داده شد: «و اذکر عبادنا ابراهیم و اسحق و یعقوب اولی الایدی و الابصار». [۴۱]
← حضرت یوسف
یوسف فرزند یعقوب است که داستان شیرینش در قرآن به صورت مجزا در یک سوره آمده است، نام آن حضرت در قرآن حدوداً ۲۹ آیه آمده است که بیشتر آن در سوره قصص از داستان حضرت یوسف به عنوان «احسن القصص» یاد شده است.
← حضرت یونس
یونس، نام دیگرش ذوالنون است که قرآن او را با این نام معرفی نموده است. او در شکم ماهی مدتی ماند که قرآن از او یاد کرده است. «و انّ یونس لمن المرسلین» [۴۲]
یکی از سورههای قرآن نیز به نام یونس است.
← حضرت هارون
هارون ـ علیه السّلام ـ برادر موسی بن عمران پیامبر بزرگ الهی و بنابر درخواست موسی خداوند او را برای یاری موسی و وزیر او قرار داد.
نام هارون در قرآن پانزده بار آمده است که در چهارده سوره قرآن وجود دارد.
«ولقد آتینا موسی و هرون الفرقان وضیاءً و ذکراً للمتقین». [۴۳]
← حضرت نوح
«و الی عادٍ اخاهم هُوداً قال یا قوم اعبدوالله» [۴۴] [۴۵]
در قرآن سورهای به نام این پیامبر وجود دارد و نامش در قرآن هفت بار در آیات مختلف آمده است.
← حضرت محمد
حضرت محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ خاتم الانبیا است که قرآن به نام او به شخص آن جناب نازل شده و در اکثر آیات قرآن مخاطب خداوند بوده است و دارای دو نام احمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ و محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ است که این دو نام مبارک در قرآن پنج بار ذکر شده است « وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأْتِی مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَدُ» [۴۶]« ما کانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِکُمْ وَ لکِنْ رَسُولَ اللَّهِ» [۴۷]« مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ». [۴۸]
پانویس[ویرایش]