محمدجواد مروّجي طبسي

عباس مصلائي‏پور يزدي

چكيده:

مرتضی مطهری

در میان علوم اسلامی، اولین علمی که تکون یافت علم قرائت و پس از آن علم تفسیر بود.علم قرائت مربوط به لفظ قرآن است که چگونه خوانده شود، و علم تفسیر مربوط به مفاهیم و معانی کلام الله مجید است.
در علم قرائت، اصول و قواعد وقف و وصل و مد و تشدید و ادغام و غیره بیان می‏شود.بعلاوه بعضی از کلمات قرآن کریم که به شکلهای مختلف قرائت‏شده است، شکلهای مختلف قرائت آنها بیان می‏شود.
صحابه قرآن را از پیغمبر اکرم می‏آموختند.رسول اکرم بعضی از صحابه را مستقیما تعلیم می‏دادند و آنان را که قرآن را آموخته بودند مامور تعلیم برخی دیگر می‏کردند.تابعین که عصر رسول اکرم را درک نکرده بودند قرآن را از صحابه آموختند.در همین وقت‏بود که گروهی متخصص قرائت و تعلیم صحیح قرآن به وجود آمد و عامه مسلمانان که در این هنگام زیاد شده بودند و با حرص و ولع شدید به تعلم قرآن رو کرده بودند، به این متخصصان رو می‏آوردند.این متخصصان کیفیت قرائت‏خود را از ائمه یا از صحابه روایت می‏کردند و هر کدام به نوبه خود شاگردان و متخصصانی تربیت می‏کردند که در کتب تواریخ و تراجم ضبط شده است. این که علت اختلاف قرائات چیست، آیا در زمان رسول اکرم هم قرائات مختلف وجود داشته یا نه، و به فرض اول آیا خود آن حضرت اجازه داده بودند که برخی کلمات به وجوه مختلف قرائت‏شود و به عبارت دیگر آیا از اول برخی کلمات قرآن با وجوه مختلف به آن حضرت وحی شده است و یا آنکه علت اختلاف قرائات همان چیزی است که در سایر کتابها به واسطه اختلاف نقل راویان پیدا می‏شود، مطلبی است که در جای دیگر باید بحث‏شود.آنچه مسلم است این است که مسلمین نهایت کوشش را به کار می‏بردند تا قرآن کریم را آنچنان قرائت کنند که شخص رسول اکرم قرائت می‏کرده‏اند.لهذا قرآن را نزد کسانی می‏آموختند که بلا واسطه یا مع الواسطه از رسول اکرم آموخته بودند.