شاید این ادعا که یکی از عوامل اصلی رشد مباحث و مجادلات کلامی و در پی آن، متمایزشدن فرقهها از یکدیگر اختلاف برداشت صاحبان اندیشههای مختلف از قرآن و سنت بوده است، چندان نیازی به اثبات نداشته باشد. درست است که نقش این دو منبع دینی در شکلگیری و ظهور فرقههای نخستین (نظیر شیعه، خوارج، مرجئه و معتزله) در درجه نخست قرار ندارد، اما میتوان مدعی شد که هیچ یک از این فرق بعد از ظهور و تمایز ابتدایی خود، نمیتوانستند بدون تمسک به قرآن و احادیث ــ هرچند گاهی ناصحیح و بدون ضابطه ــ به حیات فکری و نفوذ اجتماعی خود ادامه بدهند. پیام اصلی این نوشتار تأکید بر این نکته است که اسباب و عوامل شکل گیری و رواج اندیشه های مختلف فرقه ای و مناقشات گروهی...