روش صحيح حفظ قرآن كريم

روش صحيح حفظ قرآن كريم

الياس كلانتري

در شماره قبلي نشريه، برنامه روش حفظ تا هفته هيجدهم تعيين شد. در اين شماره از ادامه سوره مدّثر براي هفته نوزدهم در نظر گرفته شده است؛ اما قبل از شروع برنامه حفظ اين نوبت، لازم است نكته ديگري از روش حفظ مورد توجه قرار گيرد و آن روش حفظ آيات طولاني است. در اين برنامه براي اولين نوبت به يك آيه طولاني رسيده‌ايم و لذا تذكر روش حفظ آيات طولاني در اين قسمت مناسبت دارد.
روش حفظ آيات طولاني

سوره‌هايي كه آيات كوتاه دارند، مي‌توان مجموع آيه را در يك مرحله مورد توجه قرار داد و آن را با چند بار تكرار به حافظه سپرد، اما آيات طولاني به تناسب ميزان طول آنها بايد به چند قسمت تقسيم شود، و در چند مرحله حفظ شود؛ يعني يك آيه طولاني بايد ابتدا به چند قسمت تقسيم شود و بعد قسمت اول آن با چند بار تكرار حفظ شود و بعد قسمت دوم به همين صورت و بعد دو قسمت در تكرار به يكديگر متصل شود و به همين صورت قسمت‌هاي بعدي به آن اضافه شود. تقسيم آيه طولاني به چند قسمت و حفظ آن به صورت بخش بخش از ضروريات روش صحيح حفظ قرآن است و بدون آن، كار بسيار مشكل خواهد بود.
به عنوان مثال آيه 31 سوره مدثر را كه در برنامه حفظ اين هفته قرار گرفته است را به صورت ذيل حفظ مي‌كنيم:
ابتدا اين بخش از آيه كريمه را در نظر مي‌گيريم: «و ما جعلنا اصحاب النار إلاّ ملائكة».
اين بخش را با چند بار تكرار حفظ مي كنيم و بعد بخش دوم آن را در نظر مي‌گيريم: «و ما جعلنا عدّتهم إلاّ فتنة للذين كفروا» اين بخش را هم بطور جدا از بخش اول چند بار تكرار مي‌كنيم تا بطور دقيق، به حافظه بسپاريم و بعد دو قسمت را به هم متصل مي‌كنيم: «و ما جعلنا اصحاب النار إلاّ ملائكة و ما جعلنا عدّتهم إلاّ فتنة للذين كفروا» و بعد اين دو بخش را بطور متصل به هم چند بار تكرار مي‌كنيم.
بعد قسمت سوم آيه را در نظر مي‌گيريم و آن را جداگانه چند بار تكرار مي‌كنيم و آن را به قسمت‌هاي حفظ شده قبلي اضافه مي‌كنيم و به همين صورت ادامه مي‌دهيم تا پايان آيه و وقتي آيه بطور كامل حفظ شد، آن را چند بار تكرار مي‌كنيم.
لازم به تذكر است كه بخش بخش كردن آيه و حفظ بخش‌هاي آن فقط در ابتداي كار حفظ لازم است و در تكرارهاي بعدي نيازي به آن نيست؛ يعني وقتي آيه به صورت بخش بخش حفظ شد، در تكرارهاي بعدي به صورت كامل و يكجا تكرار خواهد شد، مگر در اثر تكرار كمتر و رفتن سراغ حفظ قسمت بعدي بخشي از آيه بطور كامل در ذهن مستقر نشود كه در آن صورت بايد روش بخش‌بخش كردن در تكرار و حفظ كامل اعاده شود.
هفته نوزدهم

در اين هفته بقيه سوره مدثر (از آيه 31 تا آخر) و سوره مزّمّل حفظ شود و سوره‌هاي مرسلات و انسان (دهر) و قيامت حداقل روزي يكبار تكرار شود. همچنين قسمت اول سوره مدّثّر (از اول تا آيه 30) حداقل روزي دو بار تكرار شود.
برنامه تكرار جزء سي‌ام

اگر چه ميزان تكرار سوره‌هاي جزء سي‌ام در اين برنامه در حدي تعيين شده كه رعايت حد تعيين شده جهت استقرار آيات سوره‌هاي مذكور در ذهن فعلاً كفايت مي‌كند؛ اما تكرار تمام سوره‌هاي حفظ شده، بطور مستمر بايد مورد توجه قرار گيرد، اين كار هم مانع فراموش شدن آيات مي‌شود و هم به طوري‌كه در شماره قبل ذكر شد، عامل توجهات مستمر به آيات شده، در نتيجه نكاتي از معاني آيات در همين توجهات كشف خواهد شد.
همچنين در صورت تكرار آيات بطور مستمر موضوع «ذكر اللّه» آن هم به صورت زياد تحقق پيدا خواهد كرد. با اين توضيحات موضوع تكرار آيات بايد بصورت مستمر مورد توجه قرار گيرد و در حقيقت با اين كار به آيه كريمه «… فاقرءوُ ما تيسر من القرآن» عمل شده است.
جزء سي‌ام قرآن كه مطابق اين برنامه حفظ شده است، لازم است به چهار قسمت تقسيم شود و هر هفته يكي از چهار قسمت تكرار شود.
هفته بيستم

در اين هفته سوره «جن» حفظ شود و سوره‌هاي مُزّمّل و مُدّثّر روزي دو بار تكرار شود. همچنين سوره‌هاي قيامت، انسان، مرسلات در طول هفته سه مرتبه تكرار شود.
هفته بيست و يكم

در اين هفته سوره نوح حفظ شود و سوره‌هاي جنّ و مزّمّل و مدّثّر روزي دو بار تكرار شود. و سوره‌هاي قيامت، انسان و مرسلات در طول هفته يك مرتبه تكرار شود؛ البته اين تكرار غير از سوره‌هاي جزء آخر است كه در چهار هفته متوالي و هر هفته يكي از چهار قسمت آن بايد يكبار تكرار شود.
هفته بيست و دوم

در اين هفته سوره معارج حفظ شود و سوره‌هاي نوح و جنّ هر روز يك مرتبه و سوره‌هاي مزّمّل و مدّثّر در طول هفته دو مرتبه تكرار شود و همچنين سوره‌هاي قيامت، انسان و مرسلات در طول هفته يك مرتبه تكرار شود.
هفته بيست و سوم

در اين هفته سوره حاقّه حفظ شود و سوره معارج روزي دو مرتبه و سوره‌هاي نوح و جنّ در طول هفته دو مرتبه تكرار شود، همچنين سوره‌هاي قيامت، انسان و مرسلات يكبار تكرار شود.
هفته بيست و چهارم

در اين هفته سوره قلم حفظ شود و سوره حاقّه روزي دو بار و سوره معارج روزي يكبار تكرار شود و همچنين سوره‌هاي نوح و جنّ در طول هفته يكبار تكرار شود.
هفته بيست و پنجم

در اين هفته سوره ملك حفظ شود و سوره قلم روزي دو بار و سوره حاقّه و معارج روزي يكبار و سوره‌هاي نوح و جن در طول هفته يكبار تكرار شود.
در اين هفته جزء 29 و 30 بطور كامل حفظ شده است و بهتر است هفته بعدي صرفاً به تكرار سوره‌هاي اين دو جزء اختصاص داده شود.